Logistics là một trong những ngành quan trọng thúc đẩy nền kinh tế, nhưng tại Việt Nam, ngành này đang đối mặt với nghịch lý lớn: chi phí cao nhưng đóng góp vào GDP lại thấp.
Chi Phí Logistics Cao Hơn Mặt Bằng Chung
Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB), chi phí logistics tại Việt Nam chiếm khoảng 16-20% GDP, cao hơn nhiều so với mức trung bình 10-12% của các nước phát triển. Điều này tạo áp lực lớn lên doanh nghiệp, làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế. Nguyên nhân chính dẫn đến chi phí logistics cao bao gồm:
Cơ sở hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, hệ thống đường bộ chiếm tỷ trọng vận chuyển lớn, trong khi đường sắt và đường thủy chưa được khai thác hiệu quả.
Chi phí kho bãi, lưu trữ cao do quỹ đất hạn chế và giá thuê kho tăng.
Thủ tục hành chính phức tạp, gây mất nhiều thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.
Đóng Góp GDP Còn Khiêm Tốn
Dù có tiềm năng lớn, ngành logistics chỉ đóng góp khoảng 4-5% GDP của Việt Nam, thấp hơn so với kỳ vọng. Nguyên nhân chủ yếu là:
Phụ thuộc vào doanh nghiệp nước ngoài: Phần lớn dịch vụ logistics cao cấp do các công ty nước ngoài đảm nhận, doanh nghiệp trong nước chủ yếu cung cấp dịch vụ nhỏ lẻ.
Thiếu sự liên kết trong chuỗi cung ứng: Các doanh nghiệp chưa tận dụng tối đa lợi thế từ hệ sinh thái logistics, dẫn đến hiệu suất hoạt động kém.
Ứng dụng công nghệ còn hạn chế: So với các nước phát triển, việc ứng dụng công nghệ vào quản lý vận tải, kho bãi và chuỗi cung ứng của Việt Nam còn chậm, làm giảm hiệu quả vận hành.
Giải Pháp Giảm Chi Phí, Tăng Hiệu Quả
Để khắc phục nghịch lý trên, Việt Nam cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp:
Đầu tư mạnh vào hạ tầng giao thông, phát triển cảng biển, đường sắt và đường thủy để giảm áp lực lên vận tải đường bộ.
Đẩy mạnh số hóa và ứng dụng công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) vào quản lý chuỗi cung ứng.
Cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình xuất nhập khẩu, giảm thời gian thông quan hàng hóa.
Hỗ trợ doanh nghiệp trong nước phát triển, tạo cơ chế khuyến khích hợp tác giữa các doanh nghiệp logistics nội địa để tăng sức cạnh tranh.
Việt Nam có tiềm năng lớn để trở thành trung tâm logistics của khu vực. Tuy nhiên, nếu không giải quyết được vấn đề chi phí cao và hiệu suất thấp, ngành này khó có thể phát triển mạnh mẽ. Việc cải thiện hạ tầng, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và áp dụng công nghệ là chìa khóa để nâng cao năng lực cạnh tranh và đóng góp nhiều hơn vào GDP.
