Ngành logistics Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển vượt bậc, nhưng vẫn còn không ít "điểm nghẽn" cần sớm được tháo gỡ nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế.
Hạ tầng và chi phí logistics – Bài toán cần lời giải
Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB), chi phí logistics tại Việt Nam chiếm tới 16-20% GDP – cao hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu. Một trong những nguyên nhân chính đến từ hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, thiếu kết nối giữa các phương thức vận tải (đường bộ, đường sắt, đường thủy, hàng không). Ngoài ra, tình trạng ùn tắc tại các đô thị lớn, chi phí lưu kho và bốc xếp cao, cũng làm gia tăng gánh nặng cho doanh nghiệp.
Số hóa và công nghệ: Chìa khóa mở lối
Việc ứng dụng công nghệ số trong logistics như AI, IoT, blockchain hay phần mềm quản lý chuỗi cung ứng (TMS, WMS) vẫn chưa được triển khai rộng rãi. Đặc biệt, khối doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm phần lớn thị phần nhưng lại thiếu vốn và kiến thức để đầu tư chuyển đổi số. Đây chính là điểm nghẽn cần được hỗ trợ mạnh mẽ từ các chính sách quốc gia cũng như các chương trình liên kết công – tư.
Chính sách và nhân lực – “trục xoay” cho sự bứt phá
Mặc dù Chính phủ đã có nhiều chiến lược phát triển logistics (như Quyết định 221/QĐ-TTg), nhưng việc triển khai tại địa phương còn thiếu đồng bộ. Ngoài ra, nguồn nhân lực logistics chất lượng cao đang thiếu hụt trầm trọng. Việc đào tạo và chuẩn hóa nghề logistics theo chuẩn quốc tế là yêu cầu cấp thiết để Việt Nam có thể cạnh tranh với các quốc gia trong khu vực.
Gỡ “nút thắt” – Mở đường tăng trưởng
Để tháo gỡ các điểm nghẽn logistics, cần sự chung tay của cả Nhà nước, doanh nghiệp và các tổ chức liên quan. Một số giải pháp then chốt bao gồm:
Đầu tư nâng cấp và kết nối hạ tầng logistics liên vùng.
Hỗ trợ tài chính và chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, giảm chi phí logistics "ẩn".
Xây dựng trung tâm logistics hiện đại và hệ sinh thái dữ liệu logistics quốc gia.
Tăng cường hợp tác quốc tế để tiếp cận các mô hình logistics tiên tiến.
Logistics không chỉ là ngành dịch vụ hỗ trợ, mà còn là đòn bẩy chiến lược để phát triển kinh tế. Việc gỡ bỏ các “điểm nghẽn” sẽ giúp ngành logistics Việt Nam bứt phá, góp phần quan trọng vào mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm logistics hàng đầu trong khu vực ASEAN.
